استان اصفهان از جمله مناطقي در ايران است كه نه تنها داراي قدمتي باستاني و تاريخي است بلكه از جمله گذرگاه هاي بسيار اصلي، معروف و پر رفت و آمد ايران و پايتخت بسياري از دولت ها و حكومت هاي پادشاهان ايراني بوده است. در اين استان زيبا و مهم، يادگارها و آثار تاريخي بسيار مهمي وجود دارد كه هر كدام از منظر معماري خود يك سبك مهم و تاثير گذار هستند. از جمله ي اين آثار بايد از كاروان سراهاي اصفهان نام ببريم. در گذشته كاروان سراها هر چه بزرگ تر بودند، نشان دهنده ي اهميت و پر رفت و آمد بودن شهر بود كه در آن قرار گرفته بودند. كاروان سراها روزگاري محل استراحت و نفس تازه كردن كاروان هايي بودند كه پس از ساعت ها پياده روي و طي مسافت به اين محل پناه مي بردند. در ادامه با مجله دلتا همراه باشيد.
كاروان سراي مرنجاب
كاروان سراي مرنجاب در ۷۰ كيلومتري شرق كاشان قرار گرفته است كه به منظور استفاده ي كاروان سراهاي راه سياه كوه و جاده ي كوير نمك شاه عباسي احداث گرديده است. اين كاروان سراي تاريخي در ميان كوير و با گچ و آجر ساخته شده است. از جمله نكات جالب و عجيبي كه درباره ي اين كاروان سرا وجود دارد اين است كه با اين كه اين كاروان سرا بسيار تاريخي و قديمي است اما در كمال استحكام بسيار زيادي ساخته شده است و داراي اتاق ها و اصطبل هاي متعدد و گوناگون و همچنين ۶ برج مجزا است.
كاروان سراي قصر بهرام
كاروان سراي قصر بهرام در جنوب گرمسار و در محدوده پارك ملي كوير قرار دارد. ساخت آن به دوره ساساني و به زمان پادشاهي شاه بهرام ساساني بر مي‌گردد. جنوب گرمسار كاروانسراي قصر بهرام گور با نام‌هاي ديگري چون رباط سياه‌كوه يا كاروانسراي شاه عباسي هم شناخته مي‌شود.
كاروان سراي شيخ عليخان
رباط شيخ عليخان كه به آن كاروان سراي چاله سياه نيز مي گويند، يكي از كاروان سراهاي اصفهان در ۵۰ كيلومتري اصفهان واقع شده است. اولين چيزي كه از نزديك بر سر در اين كاروان سرا ديده مي شود، كتيبه ي لوح سنگي سر در آن است كه به نام شاه سليمان و همچنين وزير او شيخ عليخان مزين شده است. اين كاروان سرا از دوره ي صفوي فعال بوده است و تاريخ اتمام فعاليت آن در كتب مربوطه، سال ۱۰۹۸ هجري قمري ذكر شده است.
دانستني
جالب است بدانيد كه در كتب مختلف آمده است كه؛ تعداد كاروان سراهاي اصفهان در دوره ي حكومت و سلطنت صفويه را ۱۸۲ مورد بوده است. اگر بخواهيم گريزي تاريخي به ساخت كاروان سراهاي اصفهان بزنيم بايد بگوييم كه شاه عباس اول صفوي، كاروان سراهاي زيادي را در سراسر كشور بنا نمود، البته درباره ي بسياري از آن ها به تعمير و بازسازي آن ها نيز پرداخته است. اهميت شاه عباس به مقوله ي كاروان ها به شكلي است كه به علت تعداد زياد ساختمان كاروان سراها در عصر اين پادشاه، بايد دوره ي حكومت او را دوره ي طلايي كاروان سراها ناميد.