تخت جمشيد يا پارسه، نام يكي از شهرهاي باستاني ايران است كه طي ساليان پيوسته پايتخت باشكوه و تشريفاتي پادشاهي ايران در زمان امپراتوري هخامنشيان بوده‌است. در ادامه با مجله دلتا همراه باشيد.
روايت آتش گرفتن تخت جمشيد
ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ ﺑﻪ ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﺷﻬﺮ ﺭﺳﯿﺪ، ﺗﯿﺮﺩﺍﺩ ﺧﺰﺍﻧﻪ ﺩﺍﺭ ﺑﻪ ﻭﯼ ﭘﯿﻐﺎﻡ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﯽﺩﻓﺎﻉ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻭ ﺑﺎﯾﺪ ﺯﻭﺩ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻭ ﺧﺰﺍﻧﻪ ﺭﺍ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺍﻭﺑﺎﺵ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻏﺎﺭﺕ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺑﮕﯿﺮﺩ. ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ، از ﺗﻮﺍﻧﮕﺮﺗﺮﯾﻦ ﻭ ﺷﮑﻮﻫﻤﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽﺭﻓﺖ. ﺩﻭﯾﺴﺖ ﺳﺎﻝ ﺁﺑﺎﺩﯼ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﯾﯽ ﻣﺎﯾﻪ ﺁﻥ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﺩﯼ ﻧﯿﺰ ﺍﺯ ﺩﺍﺭﺍﯾﯽ ﻭ ﻣﺎﻝ ﻭ ﻣﻨﺎﻝ برخوردار ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺯﺭ ﻭ ﺯﯾﻮﺭ ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺍﻧﺒﺎﺭ ﺑﻮﺩ. ﺩﺭ ﺍﻭﺍﯾﻞ ﻓﻮﺭﯾﻪ ۳۳۰ ﻕ .ﻡ. ﺍﯾﻦ ﺷﮑﻮﻩ ﺑﻪ ﺳﺮﺁﻣﺪ، ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ ﺷﻬﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺳﭙﺮﺩ ﺗﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻭ ﻣﺮﺩﻣﺶ ﺑﮑﻨﻨﺪ. ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺁﻥ، ﺍﺯ ﭘﯿﺮ ﻭ ﺟﻮﺍﻥ، ﺍﺯ ﺩﻡ ﺗﯿﻎ ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺑﺮﺩﮔﯽ ﺩﺭ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻭ ﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﺷﺪند. ﺁﺯ ﻭ ﻭﻟﻊ ﻣﻘﺪﻭﻧﯿﺎﻥ ﺩﺭ ﺭﺑﻮﺩﻥ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﺗﺎﺭﺍﺟﯽ ﭼﻨﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻥ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﻣﯽﺍﻓﺘﺎﺩﻧﺪ.
ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ ﺍﺭﮒ ﺷﺎﻫﯽ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺧﻮﺩ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﮐﻮﺷﮏ ﺩﺍﺭﯾﻮﺵ، ﺧﺰﺍﻧﻪ ﺩﻭﯾﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺭﺑﻮﺩ ﻭ با اين كارﺍﻧﺒﻮهي از ﺯﺭ ﻭ ﺳﯿﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﮑﺼﺪ ﻭ ﺑﯿﺴﺖ ﻫﺰﺍﺭ ﺗﺎﻻﻥ ﻧﻘﺮﻩ ﺑﺎﻟﻎ ﻣﯽﺷﺪ (ﻫﺮ ﺗﺎﻻن نقرﻩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﻮﺩ ﺑﺎ ۳۳۶۶۰ ﮔﺮﻡ، ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﺗﺎﺭﺍﺟﯽ ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ ﺑﻪ ﺣﺪﻭﺩ ﭼﻬﺎﺭ ﻫﺰﺍﺭﻭ ﭼﻬﺎﺭﺻﺪ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮﻡ ﻧﻘﺮﻩ ﺳﺮ ﻣﯿﺰﺩﻩ ﺍﺳﺖ).ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﺎﻝ ﻭ ﻣﻨﺎﻝ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﻭ ﺍﯾﻤﻦﺗﺮ ﺣﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ، ﺳﻪ ﻫﺰﺍﺭ ﺷﺘﺮ ﻭ ﻋﺪﻩ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﻗﺎﻃﺮ ﺍﺯ ﺷﻮﺵ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﮔﻨﺠﯿﻨﻪ ﺩﺍﺭﯾﻮﺵ ﻭ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﺎﻧﺶ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺟﺎﯼ ﮐﻨﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺮﺩﻧﺪ. ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ ﺩﻭﻣﺎﻩ ﺩﺭ اين مجموعه، ﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺭﻏﻢ ﺍﻧﺪﺭﺯ ﻣﺸﺎﻭﺭ ﭘﯿﺮﺵ ” ﭘﺎﺭﻣﯿﻨﯿﻮﻥ ” ،ﺍﺭﮒ ﺷﺎﻫﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﮐﺸﯿﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻨﻬﺪﻡ ﮐﺮﺩ.
دو روايت مختلف
روايت ها حاكي از آن است كه اسكندر در تعقيب داريوش شهر شوش را به تصرف خود در مي آورد. اما هدف او به دست آوردن قلب امپراتوري داريوش و فتح پارسه بوده است به همين جهت او به شهر پارسه رفته و با وجود مقاومت هاي زياد توانست اين شهر را فتح كند. در به آتش كشيده شدن شهر پارسه دو روايت وجود دارد. اولين روايت اين است كه اسكندر پس از فتح تخت جمشيد جشني بر پا مي كند و در آن زني بنام تائس با مشعلي كه در دست داشته پرده كاخ را آتش زده و باعث آتش گرفتن تمام بنا مي‌شود.
ديگر روايت به اين صورت است كه اسكندر براي شكستن غرور ايرانيان خود آگاهانه تخت جمشيد را به آتش كشيده است زيرا دستور حمله به يونان از اين مكان صادر شده بود. آنچه اكنون از تخت جمشيد به جاي مانده است تصويري مبهم از شكوه و عظمت كاخ‌هاي آن زمان را در ذهنمان تداعي مي‌كند.
كلام آخر
اين مجموعه از سال ۱۹۷۹ به عنوان يكي از آثار ثبت شده استان فارس، در ميراث جهاني يونسكو شناخته شد ك مملو از شگفتي و فرهنگ درخشان است كه حتي خرابه و ويرانه‌هاي آن، امروز پس از گذشت ۲۵۰۰ سال مورد تحسين هر بيننده ايراني و غير ايراني قرار مي‌گيرد.
اما بي‌شك سوالي كه در بازديد از اين بناي عظيم و باشكوه در ذهن هر بيننده‌اي نقش مي‌بندد اين است كه، چگونه اين مجموعه بناها تخريب شده و دليل ويراني آن در دوران استواريش چه بوده است.
پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با ديدني‌هاي شيراز، نارنجستان قوام، يادگار دوره قاجار در شيراز را بخوانيد.
همچنين بخوانيد:
نارنجستان قوام، يادگار دوره قاجار در شيراز