۱۵ كيلومتري جنوب جزيره قشم محل قرارگيري غار كهن خربس است. روستاي خربس (خربــز) روستايي قديمي بر سر راه قشم به رمچاه و سوزا واقع شده است كه هم‌اكنون خالي از سكنه است. اين غار يك پديده قديمي زمين‌شناختي است و همراه با ديگر پديده‌ها و كوه‌ها و خود جزيره قشم دنباله چين‌خوردگي‌هاي رشته كوه‌هاي زاگرس هستند كه در هزاره‌هاي گذشته از زير آب سر برآورده‌اند. با مجله دلتا همراه باشيد تا درباره اين غار بيشتر بدانيد.
تاريخچه غار خربس در جزيره قشم
ساختار راز آميز غار خربس و قرار گرفتن آن بر بلندي، اين عقيده را دامن زده كه اينجا در روزگار مادها نيايشگاه مهر و محلي براي ستودن الهه ميترا بوده است. عده‌اي معتقدند بعد از ظهور زرتشت و ايمان آوردن مردمان اين منطقه از غار خربس به عنوان “استوادان” استفاده مي‌كردند يعني جايي براي نگهداري استخوان مردگان در آيين زرتشت. حدسى كه احتمال صحت آن بالاست اين است كه اين حفره‌هاى دست كنده در دل صخره‌ها استودان (استخوان‌دان) دوره‌هاى پيش از اسلام بوده.
عده‌اي ديگر معتقدند غار خربس پناهگاه مردم بي‌دفاع منطقه از دزدان دريايي بوده. مردم در آن زمان حفره‌هايي درون غار را به عنوان جان‌پناه براي حفظ زنان، كودكان و سالمندان حفر مي‌كردند. در غار نان، آب و غذا قرار مي‌دادند و سنگ‌هايي براي پرتاب و دفاع از خود در اين غار مي‌گذاشتند. مردان جوان هم به جنگ مهاجمان مي‌رفتند.
پشت ورودي‌هاي غار خربس چه مي‌بينيم؟
در پشت روزنه‌ها، تالارى به مساحت ۲۵ مترمربع در دل صخره و سنگ حفر شده‌است. سقف تالار مسطح است. اين تالار محل به‌جاى آوردن مراسم مذهبى ويژه‌اى براى بزرگداشت درگذشتگان و به‌احتمال بسيار قوى مركز پرستش «ايزدمهر» يا «ميترا» بوده است.
مجموعه درون غار از نظر نماسازى، با معبد يا آرامگاه صخره‌اى «كلات خورموج» در دامنهٔ كوه مُند بوشهر شباهت بسيار دارد. هم‌جوارى اين محل با شهر باستانى خربز نشان مى‌دهد كه در دورهٔ مادها يك تمدن بزرگ پيشرفته در جزيرهٔ قشم وجود داشته است. غارهاى خربس را به لحاظ شكل و ساختار با دخمه‌هاى آذربايجان، كردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر مقايسه مى‌كنند. غارهاى خربس به‌ويژه ازنظر فضاهاى درونى شكل و طرح اوليه خود را حفظ كرده و به همان صورت كهن خود باقى‌مانده است.
بيشتر بدانيد: براي آشنايي بيشتر با مطالب گردشگري “عجايب هفتگانه جزيره قشم” را مطالعه كنيد.