گناباد، شهري كه مردم محلي و ساكنانش باور دارند نام قديم آن جن‌آباد به معني آبادي جن‌ها بوده است. در طول سال ها به جناباد و سپس گناباد تغيير يافته است! زير اين شهر افسانه‌اي، افسانه‌اي بزرگ‌تر مدفون است. براي جدا سازي خيال و واقعيت قنات قصبه با مجله دلتا همراه باشيد.
ساخته شده به دست جن‌ها
همان طور كه گفته شد غير قابل تصور است كه انسان توانسته باشد چنين تونل‌هاي مارپيچي را زير زمين حفر كند. طبق گفته افسانه در ميان پيچ و خم قنات قصبه سرزمين جنيان قرار دارد و هر انساني كه راه ورود به آن را كشف كند اموال آنان را تصاحب مي‌كند.
قناتي مملو از ارواح سرگردان
دسته‌اي ديگر از افراد بر اين باورند كه به دستور پادشاه مردان را وادار به حفر قنات مي‌كردند. به خاطر شرايط سخت و دشوار و نبود كافي هوا تعداد زيادي از آنان هنگام حفر و لايروبي كشته شدند و هيچ اثري از آنان باقي نماند. آن‌ها با لباس‌هاي سپيد مانند كفن به داخل قنات مي‌رفتند زيرا هميشه احتمال آن وجود داشت كه زنده بر‌نگردند. اين مردان تبديل به ارواح سرگرداني شدند كه در ميان اين تونل‌ها زندگي مي كنند.
كفاره‌ي براي گناهان
بهمن از پادشاهان كهن ايران پس از ارتكاب يك گناه بزرگ خود را لايق سلطنت نديد، اما موبدان راي دادند كه او براي كفاره گناه خود مي‌‌تواند يك كار نيك انجام بدهد كه خير آن به عموم برسد. بهمن، هزار قنات در مكان‌‌هاي بي‌آب اطراف فرمانروايي خود احداث كرد كه قنات مهم قصبه گناباد از آن جمله است.
حفاراني با قدهاي بسيار بلند
به خاطر فاصله زياد بين ردپاهايي كه در كف قنات ديده مي‌شوند اين نظريه مطرح شد كه حفاران حداقل ۲۰ سانتي متر بلندتر از انسان‌هاي امروزي بودند. البته به خاطر به خاطر از بين رفتن بعضي از رد پاها، باز كردن چاه‌هاي جديد و يا خطا در اندازه‌گيري نمي‌تواند علتي علمي باشد.
استفاده ابزاري از ديوها
برخي ديگر از افسانه‌ها مي‌گويند پس از احتياج بسيار مردم به آب، شخصي به نام طاهر آب شناس راه كاري براي حل مشكل پيدا كرد. او به ديوها دستور داد مجرايي بكنند و از بالا دست به سمت پايين دست آب را هدايت كنند و قنات از آن جا به وجود آمد.
حقيقت قنات قصبه
تحقيقات نشان مي‌دهد كه قدمت اين مكان به حدود دو هزار و پانصد سال قبل بر مي‌گردد و مصادف است با ورود آريايي‌ها به ايران اما نظريه‌هاي ديگري مبني بر ۷۰۰۰ ساله بودن آن نيز وجود دارد البته براي اثبات آن‌ها تحقيقات بيشتري نياز است. طول اين قنات بيش از سي و سه هزار متر است و ۴۷۰ حلقه چاه درون آن زده شده است. عمق بزرگ‌ترين چاه ۳۰۰ متر است.
قنات قصبه طولاني‌ترين و قديمي‌ترين قنات جهان است. به محض ورود به آن روشنايي روز محو مي‌شود و تاريكي جاي آن را مي‌گيرد. اين قنات بعد از گذشت تمام اين سال‌ها هنوز هم آب مورد نياز شهر را بدون اين كه كسي توضيحي براي آن داشته باشد تامين مي‌كند.
پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با جاذبه هاي گردشگري ايران مطلب “ترين” هاي جاذبه‌هاي گردشگري ايران را مطالعه كنيد.